اهرم رنج و لذت ابزاری برای موفقیت

انسان ها قادر هستند سخت ترین کارها را به کمک اهرم رنج و لذت، به صورت ناخودآگاه انجام دهند. برخی کارها هستند که تنها افراد معدودی از پس انجام آنها بر می آیند. یا برخی فعالیت ها هست که برای نتیجه دادن به مداومت زیادی نیاز دارد. برخی از افراد آنها را به راحتی انجام می دهند اما تعداد بسیار زیادی از مردم قادر به انجام آنها نیستند. جامعه از این قشر به عنوان قهرمان، نابغه، افراد با همت و پشتکار زیاد یاد می کنند. در صورتی که این قهرمانان تنها از یک مکانیسم ذهنی به نام اهرم رنج و لذت برای موفقیت استفاده می کنند. بنابراین اگر من، شما و هر کس دیگه نیز از این اهرم کمک بگیریم، می توانیم کارهایی را که دیگران قادر به انجام آنها نیستند را به سادگی انجام دهیم.

در زمان نگارش این متن، (سال 1403) در حدود 17 سال است که ورزش میکنم. در تمام طول این مدت به جز مواردی که باشگاه به دلیل موارد پیش بینی نشده تعطیل شده بود، غیبتی نداشتم. تمام دوستان، همکاران، اقوام و افرادی که من را می شناسند از من به عنوان یک فرد با پشتکار و سختکوش یاد میکنند. این در حالیست که من برای رفتن به باشگاه هیچ تلاش و پشتکاری به خرج نمی دهم. بلکه نیرویی در درون من وجود دارد که هر کجا که باشم سبب می شود راس ساعت 5:30 دقیقه بعد از ظهر در باشگاه حاضر باشم. حتی اگر در یک جمع دوست داشتنی یا میهمانی هم باشم، این نیرو کاری میکند که هر چه به تایم تمرین نزدیک می شوم، ماندن در جمع برایم زجر آور و غیر قابل تحمل شود. زمانی این زجر و فشار درونی به پایان می رسد که من از جمع جدا شده و در باشگاه آماده تمرین شوم.

اهرم رنج و لذت چیست؟

اهرم رنج و لذت استفاده از یک مکانیسم ذهن، برای انجام کارهایی است که از نظر دیگران بسیار سخت و غیر ممکن به نظر می آید. از امروز به بعد اگر فردی را دیدید که روزها برای قبولی در کنکور در یک اتاق در بسته ساعت ها مطالعه میکند، فردی که در گرمای سوزان تابستان برای کاهش وزن ورزش میکند، کارگری که برای به دست آوردن پول مورد نیاز خود در سخت ترین شرایط کار میکند و هر فرد دیگری که فعالیت او از توان تعداد وسیعی از افراد جامعه خارج بود مواجه شدید، بدانید او در حال استفاده از اهرم رنج و لذت است. هنگامی که با این اهرم ذهنی آشنا شوید، دیگر کارهای سخت و مشقت بار دیگران برای شما عجیب و غیر قابل توجیه نخواهد بود. اما ابتدا برای درک بهتر این ابزار ذهنی، لازم است بدانیم ذهن چگونه کار میکند؟

ذهن چگونه کار میکند؟

ذهن انسان به گونه ای برنامه ریزی شده است که همواره در تلاش برای فرار کردن از یک رنج و رسیدن به یک لذت است. تمام فعالیت هایی که در طول شبانه روز انجام می دهیم خارج از این قائده نیست. اگر نفس می کشیم برای رسیدن به لذت حیات است. لحظاتی تنفس خود را متوقف کنید. خواهید دید که چطور اندام های درونی شما به سرعت دچار فشار و ناراحتی می شوند. هر چه بیشتر تلاش کنید نفس خود را نگه دارید، کم کم رنج نفس نکشیدن بیشتر و بیشتر می شود و شما مجبور خواهید شد تا نفس بکشید.

• برای رهایی از رنج تشنگی و گرسنگی، آب می نوشید و غذا میخورید تا به حالت سیری برسید.
• برای رهایی از حس تنهایی، ازدواج می کنید تا لذت بودن در کنار فردی ارزشمند را تجربه کنید.
• برای رهایی از رنج چاقی و ناتوانی، ورزش میکنید تا به قدرت، استقامت، سلامتی و شادابی دست پیدا کنید.
• برای راحت شدن از جهل و نادانی، علم می آموزید تا به لذت آگاهی برسید.

به طور کلی هر فعالیت و اقدام انسان در جهت رهایی از یک رنج و رسیدن به یک لذت است. حتی فردی که دست به خودکشی میزند نیز احساس میکند در زندگی به بن بست و پوچی رسیده است. پس خودکشی را رهایی از این حالت رنج آور و رسیدن به وضعیتی می داند که این مشکلات و ناراحتی ها وجود ندارند.

فردی که دزدی میکند، رهایی از وضعیت سخت خود را با کار کردن غیر ممکن می بیند. بنابراین برای خلاص شدن از رنج بی پولی دست به سرقت اموال دیگران می زند.

همه ما از اهرم رنج و لذت استفاده می کنیم. اما تفاوت در کجاست؟ چرا گاهی استفاده از این اهرم مفید و سازنده و گاهی مضر و مخرب است؟ به طور کلی اهرم رنج و لذت تنها یک ابزار است. به خودی خود نه مفید است و نه مضر! بلکه نحوه استفاده ما از آن تعیین کننده مفید یا مضر بودن آن است.

اهرم رنج و لذت چگونه کار میکند؟

اگر در ذهن ما در مورد یک موضوع مشخص، یک وضعیت رنج آور و یک وضعیت لذت بخش وجود داشته باشد، ذهن به صورت ناخودآگاه کاری میکند که فرد از حالت رنج آور فرار کرده و به سمت حالت لذت بخش حرکت کند. حال اگر دو وضعیت رنج آور و لذت بخش به درستی در جای خود قرار گرفته باشند، اقدامات فرد مفید و سازنده و در غیر این صورت مخرب است. برای مثال اگر میخواهید ورزش کنید و وزن کم کنید، باید در ذهن شما ورزش کردن لذت بخش و نرفتن به باشگاه و تنبلی زجر آور باشد. در حالی که جای این دو وضعیت در ذهن یک فرد چاق و تنبل برعکس است. یعنی او ورزش کردن را معادل کارهای سخت، طاقت فرسا و زجر آور می داند. کارهایی که با انجام آنها به نفس نفس می افتد و به سختی نفس میکشد، تپش قلب او بالا می رود، درد و سوزش را در عضلات خود احساس میکند، بدن او بوی عرق میگیرد و ده ها مورد رنج آور دیگر. در حالی که ورزش نکردن را معادل دیدن سریال های هیجان انگیز تلویزیون، بودن با دوستان، خوابیدن، گشت و گذار در اینستاگرام و کارهای لذت بخش دیگر می داند.

این فرد هیچگاه به سراغ ورزش کردن نخواهد رفت یا در ورزش دوام نخواهد آورد مگر اینکه جای وضعیت های رنج و لذت در ذهن او تغییر کنند. یعنی ورزش نکردن برای او بسیار رنج آور باشد. از احساس چربی گرفتن شکم و پهلوهایش حس ناخوشایندی در او ایجاد شود. احساس کند با افزایش وزن به بیماری های دیابت، زانو درد و آرتروز دچار می شود. با ورزش نکردن شادابی او از بین خواهد رفت. جذابیت او برای جنس مخالف کم می شود. عضلاتش تحلیل می روند و… . در عوض اگر ورزش کردن در ذهن او معادل رسیدن به بالاترین سطح تمرکز، شادابی و نشاط باشد، احساس کند جذابیتش به مراتب بیشتر می شود، قادر است فعالیت های جسمی و ذهنی را بهتر انجام دهد، لباس های بهتری بپوشد و… این فرد بدون هیچ تلاشی، به صورت ناخودآگاه هر روز به باشگاه خواهد رفت و تا زمانی که این اهرم در ذهن او کار میکند، او نیز تمرینات خود را به خوبی پشت سر می گذارد.

چگونه از اهرم رنج و لذت استفاده کنیم؟

همه روزه افراد زیادی در محل کار، باشگاه و خیابان وقتی مرا می بینند، از من برنامه غذایی برای کاهش وزن می خواهند. من به همه این افراد توصیه میکنم قبل از هر اقدامی برای کاهش وزن، از اهرم رنج و لذت کمک بگیرند و دو وضعیت رنج آور و لذت بخش را به درستی در ذهن خود جای دهند. به روشنی دیده ام افرادی که بدون استفاده از اهرم رنج و لذت و درست کردن جایگاه وضعیت رنج آور و لذت بخش در ذهنشان، اقدام به رعایت رژیم غذایی می کنند، پس از گذشت چند هفته یا حتی چند روز به صورت پنهانی و دور از چشمان من سعی میکنند رژیم غذایی خود را شکسته و شیرینی و تنقلات استفاده کنند. این در حالیست که اگر این اهرم در ذهن شما تنظیم شده باشد، به صورت ناخودآگاه از خوردن شیرینی جات و غذاهای چرب و مضر متنفر شده و به سمت آنها نخواهید رفت و برنامه غذاییتان را با تعهد بالا دنبال خواهید کرد.

برای استفاده از اهرم رنج و لذت دو برگه کاغذ آماده کنید. هدفتان را مشخص کنید. اگر قصد افزایش درآمد، کاهش وزن، خواندن کتاب، گذراندن دوره ای خاص، تمرین یک ساز موسیقی و هر چیز دیگری را دارید، انتخاب کنید. سپس در بالای برگه اول، بنویسید که اگر در مدت یک سال آن اقدامات را انجام ندهم چه بلاهایی بر سرم خواهد آمد. برای مثال اگر تصمیم به کارآفرینی دارید، بالای برگه بنویسید که اگر در مدت یک سال کسب و کار دلخواهم را راه اندازی نکنم، در چه وضعیتی قرار خواهم گرفت. سپس لیستی تهیه کنید از شرایط بحرانی و رنج آوری که با حرکت نکردن به سوی کارآفرینی برای شما ایجاد خواهد شد. بنویسید:

اگر در عرض یک سال کارآفرین نشوم:

• هنوز کارمند و زیر دست دیگران خواهم بود.
• کمی افزایش حقوق در گرو ساعت ها بحث و جلسه و امضا گرفتن از رئیس و معاون شرکت است.
• هر روز راس ساعت باید از خواب بیدار شده و حق انجام هیچ کاری جز رفتن به شرکت را ندارم.
• برای رفتن به سفر و گرفتن مرخصی باید کارهای روزهای بعد را انجام داده و با مشقت چند روزی را مرخصی بگیرم.
• حقوقم برای یک زندگی بخور و نمیر هم کافی نیست.
• رشد درآمد من معادل مبلغی است که دولت تعیین میکند.
• زمان و فرصت برای کار کردن روی علایق و خواسته های خودم ندارم و هر روز بعد از کمی استراحت باید برای کار کردن در فردا آماده شوم.
• اگر یک ماه نتوانم کار کنم پولی برای زندگی و زنده ماندن ندارم.
• شغل کارمندی، اجازه ازدواج و تشکیل خانواده را به من نمی دهد.

لیست خود را تا جایی که می توانید ادامه دهید. برخی موارد را با آب و تاب بیشتر بنویسید و وضعیت را بغرنج تر جلوه دهید. هر چه لیست شما طولانی تر و کامل تر باشد، ذهن شما از وضعیت به وجود آمده فراری تر خواهد بود.

حال برگه دوم را برداشته و روی آن بنویسید:

اگر در عرض یک سال بتوانم کارآفرین شوم، چه مزیت هایی نصیبم می شود. بنویسید:

• کارفرمای خودم هستم و دیگر لازم نیست برای اقدامات و تصمیم هایم از کسی اجاره بگیرم.
• می توانم کسب و کارم را به هر نحوی که صلاح میدانم مدیریت کنم.
• وقت کافی برای بودن با خانواده، سفر و پرداختن به علایق شخصیم دارم.
• افزایش درآمدم بستگی به خلاقیت خودم در کار و یافتن بازارهای جدید دارد.
• برای تشکیل خانواده و ازدواج به اندازه کافی قدرت مالی دارم.
• به هر میزان برای کسب و کارم زمان بگذارم، زمانم از بین نرفته و کسب و کارم ارزشمندتر می شود.
• مورد تحسین جامعه، اقوام و دوستان هستم.

این لیست نیز هر چقدر طولانی تر باشد و موارد انگیزاننده و لذت بخش آن بیشتر و قدرتمندتر نوشته شده باشند، کمک میکند ذهن به سمت و سوی این حالت حرکت کند.

حال برگه ها را در کنار یکدیگر قرار داده و 21 روز بلافاصله بعد از بیدار شدن از خواب و بلافاصله قبل از رفتن به خواب بخوانید. این اقدام باعث می شود ضمیر ناخودآگاه شما به این شکل برای کارآفرینی برنامه ریزی شود. هنگامی که اهرم در ذهن شما شکل بگیرد، شما بدون تلاش زیاد، صبح ها برای انجام کارهایی در جهت کارآفرینی، زودتر از خواب بیدار می شوید. ناخودآگاه کتاب هایی را که به افزایش دانایی و علم شما در این زمینه کمک میکنند، مطالعه می کنید. به طور کلی تمامی تصمیمات و اقدامات روزانه شما در جهت رسیدن به هدفی که ذهنتان را برای آن برنامه ریزی کرده اید خواهد بود.

جمع بندی:

اگر سالهاست قصد دارید کارهایی را انجام دهید اما از انجام آنها عاجز هستید یا پس از چند روز نمیتوانید به برنامه جدیدتان پایبند باشید، بدانید در حال استفاده از اهرم رنج و لذت به صورت معکوس هستید. من سالها بود که تصمیم داشتم صبح ها ساعت 6 از خواب بیدار شوم اما موفق نمی شدم. تا اینکه پس از آشنایی با اهرم رنج و لذت متوجه شدم، از کودکی بیدار شدن در صبح زود برای من معادل رفتن به مدرسه، دیدن معلم، مدیر و ناظم بد اخلاق و انجام کارهای ذهنی سخت است. در حالی که بیدار ماندن در شب ها برایم معادل دیدن سریال های مهران مدیری، نشستن در جمع خانواده و گفتن و خندیدن است. این اهرم در بزرگسالی هم همچنان معکوس در ذهن من بود و شب ها گشت و گذار در اینستاگرام، خواندن مطالب مورد علاقه ام و دیدن فیلم های روز، را به بیدار شدن در صبح زود ترجیح می دادم. اما پس از تغییر دادن این اهرم و جایگاه وضعیت رنج آور و لذت بخش، اکنون سالهاست که صبح زود از خواب بیدار شده و به کار و فعالیت می پردازم.